Mindmappen
Wikipedia: Het profielwerkstuk is een praktische opdracht voor leerlingen in de laatste klas uit de bovenbouw van het havo, vmbo en vwo die als een soort 'meesterproef' dient.
Zij maken een uitgebreid werkstuk over een onderwerp uit hun gekozen profiel. Op het vmbo dienen leerlingen een sectorwerkstuk te maken; op het havo en vwo kiezen leerlingen uit profielen, maar op het vmbo uit sectoren, vandaar die naam. Een leerling van het vmbo dient er minimaal 20 uur aan te werken. Voor leerlingen van de havo en het vwo is de minimumeis 80 uur. Het cijfer wordt als onderdeel van het combinatiecijfer meegeteld bij het bepalen van de examenuitslag.
De leerling voert zelfstandig of in een groepje een klein onderzoek uit. Het doel daarvan is tweeledig: enerzijds kan de leerling zijn theoretische kennis verdiepen, anderzijds wordt hij getoetst op vaardigheden, zoals het opzetten van een onderzoek, experimenteren, analyseren, beschrijven en presenteren.
Tot het moment dat ik werd gevraagd om Jackie te helpen omdat ze was vastgelopen met het maken van haar profielwerkstuk, had ik nog nooit van een profielwerkstuk gehoord. Een meesterproef dus.
Omdat ik alleen de moeder van Jackie had gesproken en zij geen idee had hoe ver Jackie was omdat het hele onderwerp 'profielwerkstuk' onbespreekbaar was geworden. Je ziet als ouders dat je 17 jarige dochter worstelt, de inleverdatum nadert rap, maar ze weigert je hulp. Wat doe je dan? In dit geval belden ze mij.
Gewapend met mijn emmer vol met kleurtjes, spelletjes en papier in allerlei soorten en maten besteeg ik de zoldertrap achter de sloffende Jackie aan naar haar kamer. Ze had er geen zin in, natuurlijk niet, maar ze stond me wel beleefd te woord.
Ik begin met het stellen van een heleboel vragen en terwijl zij antwoordt, start ik met een mindmap op een groot vel papier. Haar gekozen onderwerp in het midden en al luisterend teken ik de poten van de mindmap en geef ze een titel en een eigen kleur. Haar interesse is gewekt. Er staat nu ineens op papier wat zij in haar hoofd heeft en nog maar gedeeltelijk in de vorm van hoofdstukken heeft verwerkt. Jackie heeft al heel veel tijd gestopt in het denk- en analysewerk, we ontwerpen vandaag samen de vorm voor haar beschrijving daarvan. Op basis van wat haalbaar en realistisch is.
Ze zit inmiddels rechtop en haar ogen kijken helder, haar lichaamstaal geeft aan dat ze focus heeft en aan het nadenken is. Ze heeft een heel ingewikkeld en abstract onderwerp gekozen, het doel is laten zien dat ze het onderwerp voldoende heeft bestudeerd om het in begrijpelijke taal schriftelijk te vertalen. De opbouw van de hoofdstukken is daarbij essentieel, evenals een duidelijk rode lijn waaraan de onwetende lezer meegenomen kan worden.
Na een uur zijn we klaar, ik vraag Jackie of ze er iets aan gehad heeft. Ze kijkt naar de mindmap en zegt 'ik vond dat mindmappen altijd een beetje onzin, maar het zou eigenlijk een vak op school moeten zijn' Een vak weet ik niet, maar voor heel veel kleine en grote mensen zou het leren van het maken van mindmaps wel een ontzettend goed hulpmiddel zijn.
Uitgelicht
Als ik mindmappen uitleg aan jonge kinderen, noem ik het altijd hapklare brokjes voor je brein maken. Oftewel: een grote hoeveelheid informatie op een voor jou logische manier categoriseren en zo op papier zetten dat je het in 1 blik kan overzien. Je helpt daarmee letterlijk je eigen brein (en dat van een ander) om te begrijpen en op te slaan.
Vooral voor creatieve, rechterhersenhelft georiënteerde mensen, is het een heel prettig middel om orde te scheppen. Voor kinderen die (nog) meer denken in beelden dan in woorden, kun je woorden vervangen door plaatjes.
Voor meer lineair denkende, links georiënteerde mensen, ligt de drempel voor het gebruik van een mindmap vaak iets hoger. Het lijkt in de eerste instantie niet te passen bij hun voorkeur van informatie-verwerking. Echter, hoe beter beide hersenhelften getraind zijn en samenwerken, hoe beter het resultaat!
In verband met privacy, zijn de namen in mijn blog veranderd.
