Eindeloos leren tijdens de vakantie

Mijn loopbaan als leerkracht heeft zich voornamelijk afgespeeld in groep 6, het jaar dat resultaten voor ouders een relatie krijgen met het advies voor de middelbare school. Ik werkte op een volledig witte school midden in 't Gooi, dus de prestatiedruk vanuit veel ouders was hoog. Tegen de zomervakantie kwamen druppelsgewijs de mailtjes en bezoekjes binnen. Of ik een pakketje wilde maken om te oefenen in de vakantie?

Stel je bent een kind van een jaar of 10. Sinds je 4e wordt je de hele dag naar school gestuurd. De eerste twee jaar mag je nog veel spelen en wennen, daarna begint het serieuze werk. Het aantal pauzes neemt rap af, er wordt nu van je verwacht dat je van half negen tot drie uur voornamelijk op je stoel zit, doet wat er gevraagd of gezegd wordt en je best doet voor dingen die je zelf niet gekozen hebt. Je krijgt dingen aangeboden waarvan is bepaald dat je ze moet kunnen. Na school mag je naar huis, sporten, muziekles of naar de na-schoolse opvang.

Mijn antwoord aan de ouders van mijn leerlingen was standaard: alleen als ze het zelf willen, ik zal het met hem/haar bespreken. De reacties op dat antwoord waren wisselend, er werden in ieder geval een hoop wenkbrauwen opgetrokken.

Na een paar jaar was ik ervaren genoeg om de ouders voor te zijn, ik besprak klassikaal met de kinderen dat ik verwachtte dat ze in hun welverdiende vakantie zouden:

Ontdekken

Vervelen

Spelen

Groeien

Genieten

Uitrusten

En dat als iemand van hen vanuit zichzelf behoefde voelde om iets aan schoolwerk te doen, ik ze graag wilde helpen met wat en hoe. Ik geloof dat er in vijf jaar, drie kinderen zijn gekomen. Omdat kinderen weten wat veel volwassenen vergeten zijn: er is juist ontzettend veel te leren door niet met schoolwerk bezig te zijn!

Leren kiezen, verliezen, zelf naar de winkel te gaan, voor jezelf op te komen of communiceren zonder woorden met je nieuwe vriendje uit Frankrijk.

De middag doorbrengen met een stapel oude Donald Duckies en ontdekken dat lezen verslavend kan zijn. Mama helpen met een boodschappenlijstje schrijven, uitrekenen hoeveel wisselgeld er over is van de tien euro van oma nadat er drie ijsjes gekocht zijn.

Voor alle ouders die graag vorm willen geven aan het ontdekken, spelen en groeien:

Laat de vakantie tijd zijn voor kinderen om te ervaren hoe ze alles wat ze op school geleerd hebben, zelf kunnen toepassen in hun wereld.
Investeer in spelletjes die strategisch, abstract of creatief denken bevorderen. Voorbeelden van prachtige spellen om andere manieren van denken te trainen zijn: Set, Vlotte geesten, Concept
Ontdek en speel samen met je kind(eren) en zie hoe ze groeien.
Corrigeer niet als er foutjes gemaakt worden, maar laat zien dat ze kunnen leren van hun fouten. (in het geval van het geschreven boodschappenlijstje vol met spelfouten. Wat heb je dat netjes geschreven, ik zie dat je sommige woorden nog wel lastig vindt, wil je weten wat de regels van die woorden zijn?)
De vakantie is ook een goede tijd om een vaardigheid waarvan je weet dat je kind die nog onvoldoende beheerst, te oefenen. Bijvoorbeeld

Een ding tegelijk doen
Luisteren voordat je praat
Het maken van keuzes
Flexibel reageren op iets wat anders gaat dan je wil
Je vermaken in je eentje

Zoek naar iets wat in een paar woorden te omschrijven is en wat je makkelijk kunt uitleggen. Wat is het? Waarom is het handig om te kunnen? Hoe kun je het doen? Kies een vaardigheid tegelijk en geef op momenten dat het kind het doet, een compliment.

Sommige kinderen hebben meer moeite met een vak als rekenen, lezen of spelling en moeten daar gedurende het schooljaar meer inzet voor tonen. Er zijn diverse geluiden over of het oefenen tijdens de vakantie goed zou zijn omdat anders de stof te ver weg zakt. Ook voor hen geldt dat leren kan zonder gekopieerde a-4tjes of computerprogramma. Er zijn ontelbaar veel spelletjes of dagelijkse situaties waarin er op speelse ongedwongen wijze geoefend kan worden.

De juf een oefenpakketje laten maken kost veel minder moeite dan zelf aandacht besteden aan spelletjes, toepassen van kennis en kunde in de praktijk en het groeien in vaardigheden. In de vakantie is het tijd om te leren wat er te leren valt naast schoolwerk, dat kost tijd en aandacht maar levert ontzettend veel op.