Een goede leerkracht is nieuwsgierig!
Het tegenovergestelde van een nieuwsgierige leerkracht, is de leerkracht die alles zelf invult en is vervallen in standaard belerende reacties. Dat is de leerkracht die door de gang loopt, twee kinderen tijdens lesuren onder de kapstok ziet zitten en meteen de regels begint te roepen. Die zich letterlijk niet afvraagt waarom die kinderen daar zitten en alleen maar het overtreden van regels ziet. Deze leerkracht is helaas geen zeldzaamheid. Terwijl er zoveel redenen kunnen zijn waarom die kinderen daar zitten die belangrijk genoeg zijn om naar te vragen. Even door je knieen: 'Hoi, wat een gezellig hutje hebben jullie. Waarom zitten jullie hier?' levert veel meer informatie, verbinding en ruimte voor kinderen op.
Ieder kind heeft een nieuwsgierige leerkracht nodig, een die wil weten waarom en dat voorbeeld ook geeft aan leerlingen.
Het maakt niet uit hoe lang je al in het onderwijs zit, hoeveel je al weet of denkt te weten. Het maakt niet uit hoeveel gezichten er al per schooljaar aan je voorbij zijn gegaan. Ieder jaar, ieder kind, iedere situatie is weer anders. Een leerkracht die niet nieuwsgierig is, kan een kind niet inspireren. De beste manier om je nieuwsgierigheid te trainen is door jezelf steeds de vraag te stellen: waarom?
Waarom lukt het dit kind niet om te rekenen?
Waarom komen op maandag alle kinderen moe op school?
Waarom is dat meisje zo boos?
Waarom is de hele klas zo onrustig vandaag?
Waarom blijven deze ouders steeds om gesprekken vragen?
Waarom lukt het hem niet om te blijven zitten?
De antwoorden op deze vragen zijn allemaal het onderzoeken waard. Het stellen van de waarom vraag als tweede natuur maakt een leerkracht empathisch, openminded en toegankelijk. Deze leerkracht is benieuwd naar het proces en dan pas naar de uitkomst. Dit is een leerkracht waar je je als kind veilig bij voelt, durft te falen en proberen en dus in staat wordt gesteld om te leren.
Het echte waarom denken heb ik geleerd van alle uren die ik met kinderen heb doorgebracht waarvan in een onderzoek is vast gesteld dat ze hoogbegaafde vermogens hebben. Intelligentie zonder nieuwsgierigheid heeft niet veel waarde. Zonder doorzettingsvermogen ook niet trouwens, maar dat is een ander verhaal.
Bij de kinderen waar ik mee te maken kreeg, was de nieuwsgierigheid door omstandigheden vaak gedoofd. Dan was het een kwestie van zoeken naar waar dat kind nog wel warm voor liep en van daaruit beginnen de nieuwsgierigheid weer aan te zetten. Als dat lukte, en de waaroms weer opkwamen, zag je letterlijk de lichtjes in ogen weer aan gaan.
Nieuwsgierigheid en leren horen bij elkaar. Als we nieuwsgierig zijn naar iets, leren en onthouden we makkelijker doordat de dopamine in ons brein ervoor zorgt dat de verbindingen makkelijker gemaakt worden. Hoe nieuwsgieriger je bent, hoe meer en makkelijker je leert. En hoe meer je zelf leert, hoe beter je kinderen kunt inspireren om hun natuurlijke leergierigheid te behouden.
De pubers waarmee ik werk, lijken tijdelijk hun natuurlijke leergierigheid wat school betreft kwijt te zijn geraakt. De vakken zijn over het algemeen stom, oninteressant en saai. Dat snap ik en komt me ook bekend voor uit mijn eigen jeugd. Maar als ik dat biologie boek of wiskunde schrift nu open doe, zie ik iets heel anders en ik laat ze zien wat ik zie en waarom het zo interessant is. We kijken een filmpje of ik leg een link met hun eigen leven en ineens is het minder saai. Ik maak gebruik van het feit dat nieuwsgierigheid (al is het maar een klein beetje) het opnemen, onthouden en reproduceren van informatie een heel stuk makkelijker maakt. Mijn eigen nieuwsgierigheid is daarbij aanstekelijk.
Dat kan in een klaslokaal ook, daar is vooral een leerkracht nodig die zelf nieuwsgierig en leergierig is. Een leerkracht die wil weten waarom, die het vermogen heeft om kinderen nieuwsgierig te maken.
Dus iedereen die met kinderen te maken heeft, train je nieuwsgierigheid! Begin met jezelf de 'waarom vraag' meer te stellen. Kijk af en toe om je heen en vraag je af waarom dingen zo zijn. Eerst in jezelf, daarna hardop zodat je het voorbeeld geeft aan de kleine mensjes die alles leren door wat ze zien en horen van hun ouders.
