Uit staan op school

de Ideale setting

Terwijl ze een sneeuwpop aan het maken is op een grasveldje in de buurt van school, hang ik tegen een boom. Soms loop ik een rondje om haar heen en af en toe schuif ik met mijn voet wat sneeuw bij elkaar voor haar. Meer hulp accepteert ze niet bij het maken van haar sneeuwpop. Ik begeleid haar sinds kort tijdens schooluren en ik heb gemerkt dat dat vele malen beter gaat als we de school uit gaan, dan dat we ergens in een kamertje gaan zitten in het schoolgebouw. Sterker nog, het lijkt wel een totaal ander kind.

Op school is ze niet erg genegen om in het systeem mee te lopen, ze schopt er ook niet echt tegenaan maar onttrekt zich er meer aan. Ze ervaart alle schoolse taken als een last en sleept zich door de verplichtingen, reprimandes, goed bedoelde hulp en verloren uren heen. Met slechte resultaten en een aangetast zelfvertrouwen als gevolg.

Buiten school verschijnt plotseling de twinkeling in haar ogen, kijkt ze om zich heen en ziet overal mogelijke uitdagingen. Zo ook de sneeuwpop. Ik kijk en zie een kind wat met een gezonde dosis doorzettingsvermogen, geconcentreerd haar doel nastreeft. Als een deel van de sneeuwpop instort, incasseert ze dat lachend en slaat meteen aan het herstellen. Ik geef af en toe tips en die overweegt ze. Kortom: voor mij op het grasveldje staat een vrolijk, leerbaar en flexibel kind. Ongeveer het tegenovergesteld van wat ze op school laat zien.

Terwijl zij druk met de sneeuw bezig is, praten we. De zon schijnt, het is een ideale setting voor het coachen van een kind. We bespreken vandaag het aan en uit staan. 'Je staat uit op school, wist je dat?' 'Ik wist geeneens dat dat kan, uit staan.'

'Dat kan, en jij staat het, maar alleen op school, voor de rest zie ik dat je thuis en buiten school wel aan staat gelukkig' 'Kan je aan iemand zien of hij aan staat dan?'

Goede vraag, ze is geïnteresseerd en staat dus open voor wat ik haar vertel.

Je kan zien of iemand aan of uit staat

Of iemand aan staat kan je zien, ik ben ook niet de enige die het gezien heeft. De intern begeleider, de ouders en de leerkrachten weten ook dat ze veel beter kan dan ze laat zien. In de gesprekken die ik voorafgaand aan de begeleiding met hen heb gehad is de term 'knop moet om' meerdere keren terloops genoemd. Maar met weten wat het probleem is, heb je nog geen oplossing.

van probleem naar oplossing

Voordat ik de stoere sneeuwpopbouwer, kan overtuigen om zelf haar knop om te zetten, hebben we eerst meer antwoorden nodig.

Heeft ze ooit aan gestaan op school?

Waarom is ze uit gegaan?

Waarom zou ze weer aan moeten willen?

En zo bespreken we nog meer wat en waarom vragen, terwijl mijn sokken langzaam nat aan het worden zijn omdat ik gympen aan heb en geen snowboots.

Of het haar gaat lukken om weer aan te gaan is afhankelijk van een heleboel dingen.

Is haar eigen motivatie om het te doen groot genoeg?

Is haar zelfregulerend vermogen groot genoeg om bewust andere keuzes te maken?

Biedt de omgeving genoeg veiligheid om het te durven?

Krijgt ze ruimte om het verkeerd te doen en de juiste feedback om zich dan te herpakken?

We zitten nu nog in de fase waarin er vooral vragen te beantwoorden zijn, de antwoorden bepalen de uitkomst. 'Klaar!' hij staat, de sneeuwpop. Trots kijkt ze er even naar en dan is het moment weer voorbij. We lopen terug naar school en laten de knop even rusten. We babbelen over lichte dingen, ze moet nog de hele dag naar school.

Leren bedienen van je eigen aan/uit knopje

Kinderen die uit staan op school laten zich niet zo makkelijk vangen in een definitie. Het is niet hetzelfde als niks doen en ook niet als onderpresteren. Het heeft te maken met mentale aanwezigheid en betrokkenheid. Achter het uit staan zit vaak pijn, noodzaak of een totaal gebrek aan je aangesproken voelen door het onderwijsaanbod of de groepsnorm. De enige die het 'aan gaan' kan realiseren is het kind zelf. Door het te benoemen, te leren herkennen wat aan/uit staan is, de hefboom voor verandering te vergroten en haalbare stappen aan te bieden, help ik kinderen met hun proces. Soms is de realisatie al genoeg, soms kost het jaren en een heel enkele keer lukt het niet. Meestal doorlopen we het leren bedienen van je eigen aan/uit knopje in een aantal sessies. En iedere keer weer als dat knopje gevonden wordt is het even prachtig, omdat het zo ontzettend fijn het is om dat te kunnen. Om je schooltijd door te komen, maar ook voor de rest van je leven. Niet om altijd aan te staan. Maar om te leren zelf te kiezen wanneer het belangrijk is om er helemaal bij te zijn en je brein vol aan het werk te zetten. En ook wanneer dat helemaal niet nodig is. Het aanknopje blijkt een schuifknop te zijn als je hem eenmaal leert vaker te gebruiken.